Skiturowa tura w wysokogórskiej scenerii. Wejścia i zjazdy z kilku czterotysięczników, oszałamiające widoki, nocleg w najwyżej położonym schronisku w Europie.  Dla zaawansowanych technicznie narciarzy, teren wymagający. Warto!

Wydawałoby się, że  połowa czerwca to zdecydowanie za późna pora na skitury. Jednak masyw Monte Rosy oferuje śnieg nawet na wakacjach. Ta perełka wśród wysokogórskich tur zrobiła na mnie większe wrażenie niż słynne przejście Chamonix-Zermatt (Haute Route). Prowadzi wzdłuż włosko-szwajcarskiej granicy, w większości po stronie włoskiej, często można spotkać się z określeniem „Spaghettitour”. Start i meta w szwajcarskim Zermatt pod Matterhornem, a właściwie w Tasch, gdzie zostawia się samochody. W ciągu tygodnia można wejść na dziesięć czterotysięcznych wierzchołków, a zjechać przynajmniej z ośmiu.

Ciekawym wariantem, który przetrenowalismyw 2024 roku była opcja samolotowa. Lot do Mediolanu/Bergamo, wypozyczenie samochodu na lotnisku, przejazd do Cervinii, nocleg. Nastepnego dnia wjazd wyciągami na Klein Matterhorn i dalej według klasycznego planu. Kończymy nie w Zermatt, tylko po włoskiej stronie, na Punta Indren, skąd wyciagami zjeżdżamy do Staffal. Stą wynajetym busem do CVervinni po samochód i na lotnisko. Plus- oszczędza sie sporo czasu na dojazd i pieniedzy na paliwo. Minus- wypozycza się samochód na tydzień, który przez 5 dni stoi i trzeba płacic za parking. Koszt busa Staffal-Cervinia tez jest wysoki. Do przeanalizowania w zalezności od rozkładu lotów. Jak jest niekorzystny, trzeba  doliczyć jeden lub dwa dodatkowe noclegi. Oszczędnośc czasu i pieniędzy moze być pozorna.

Dla kogo

Trasa poza skalistym odcinkiem na Dufourspitze (najwyższy szczyt Szwajcarii 4634m npm) prowadzi po lodowcach (niebezpieczeństwo szczelin!), co wymaga posiadania wyposażenia na lodowiec i umiejętności posługiwania się nim! Istotną trudnością przejścia jest wysokość, na jakiej się przebywa (najniżej położone schronisko na trasie to Ayas 3424m, najwyższe Margherita 4554m), co wymaga wcześniejszej aklimatyzacji lub zdolności do szybkiego jej zdobycia.

Czego można się nauczyć

Celem szkoleniowym wyjazdu jest zdobycie umiejętności samodzielnego poruszania się na nartach w trudnym terenie wysokogórskim i na dużej wysokości. Planowanie za pomocą mapy, kompasu i opisu przewodnikowego tury na następny dzień, prowadzenie grupy, wybór trasy podejścia i zjazdu uwzględniający konfigurację lodowca, nawigacja we mgle. Doszkalanie techniki jazdy w różnych gatunkach śniegu (rano może być twardy, zmrożony, w południe rozmiękły, grząski). Ćwiczenia z budowy układów wyciągowych, samodzielnego wychodzenia ze szczeliny, powtórka z posługiwania się lawinowym ABC.

Sprzęt i wyposażenie

Standardowy zestaw alpejski:

• Lina 30m/40m  fi 8mm 2 szt. na zespół. Ja mam jedną, kto ma druga ?
• kask
• uprząż skiturowa
• raki (przy załozeniu wejścia na Dufoura stalowe lub min.hybrydowe)
• czekan, najlepiej typu T
• harszle
• Microtraction (Nanot.., Minit…)
• min. 1 Tibloc lub porównywalny przyrząd
• 3 karabinki HMS, 2 zwykłe
• 2 repiki  fi 6mm 2m i 4m
• 2 taśmy zszywane o różnych długościach
• lawinowe ABC
• mini apteczka osobista
• mini kosmetyczka i mini ręcznik. W przypadku noclegu w schronach chusteczki nawilżane
• spiwór bieliżniany do spania w schroniskach
• okulary lodowcowe kat. 4 !
• krem UV 50
• gogle
• termos
• ew. butelka na napoje
• szturmżarcie ( abanosy, paluszki serowe, suszone owoce, orzechy, czekolady -wedle uznania), Izostar, Plusz
• zmiana bielizny i skarpet ( w Ayas i Selli powinna być zimna woda w kranach)
• lekka kurtka puchowa lub primaloftowa na sytuacje awaryjne
• ubranie w gory wiadomo jakie, rękawice, ciepla czapka ale i z daszkiem, buff
• lekkie spodnie i koszulka bawelniana do schroniska (niektórzy uważaja to za luksus)
• lekkie klapki ( w schroniskach sa „słuzbowe” croxy)
• telefon, ładowarka, powerbank
• altimetr, GPS , zegarek Sunto, Garmin-fakultatywnie
• czołówka                                                                                                                                                                                                                                                               Jezeli zdecydujemy sie nocleg (i) w schronach, jedzenie (sprawdzaja sie liofiliziaty), palnik i naczynia, sztućce, talerz ew. miseczka, kartusze gazowe. Kto co bierze-do ustalenia przed wyjazdem.                                                                                                                                                                                             Nocleg na campingu- namioty, średnie śpiwory, materacyki lub karimaty, sprzęt  do gotowania, jedzenie-jak wyżej. Kto jaki namiot bierze – do ustalenia przed wyjazdem.

Plan wyjazdu  (pętla po stronie włoskiej, ale start/meta w szwajcarskim Zermatt)

1 dzień – wyjazd wieczorem z Wrocławia, śniadanie z domowych zapasów na parkingu przed Tasch, zostawienie samochodu na parkingu w Tasch.         Wariant mniej męczacy to wyjazd z PL bladym switem, nocleg w namiotach na campingu w Randzie  www.campingranda.ch  1osoba 14 CHF, namiot 8 CHF, samochód 5 CHF. Tylko gotówka,w CHF lub €. Lub camping w Tasch   www.campingtaesch.ch  Plus- rano jest się wyspanym i wypoczetym do akcji górskiej.

Dojazd busem lub pociągiem do Zermatt 8-10 CHF/os, podejście do dolnej stacji wyciągu na Klein Matternhorn, wjazd na KM 3883m  www.matterhornparadise.ch 109 CHF, wejście na Breithorn (ok.300m podejścia), podejście pod schron pod Breithornem(wląsciwie pod Roccia Nero) – bivacco Rossi e Volante 3750, a więc wysoko, tam nocleg, ew. zjazd do schroniska Ayas 3424m  , włoskie, od 08.06   www.rifugio-lambronecca.com/il-rifugio/  ,wifi, HP 85€. (ok. 300m zjazdu, od szczytu 600m), nocleg.

Wariant.  Lżejszy, ale wydłużający trasę o 1 dzien.  Wjazd do stacji pośredniej Trockener Steg, 0,5h do szajcarskiego, priv schroniska Gandegghutte 3030m. www.gandegg.ch na 3030m niestety czynne dopiero od 22.06.2024, cena HP 98 CHF… , brak pokoju zimowego. Podejście aklimatyzacyjne do włoskiego schroniska Guide del Cervinio na wys. 3480m, kawa, zjazd na nocleg do Gandegg . Pierwszy nocleg, na 3k nie powinien byc bolesny, zapewni przystosowanie sie do wysokości ( ale jeszcze nie aklimatyzację). Nastepnego dnia wjazd na KM i dalej według podstawowego planu.

2 dzień – wejście na przełęcz Verra, stąd na Castor 4228m, trawers do Felikjoch, zjazd do schroniska Q.Sella 3585m na nocleg.  www.rifugioquintinosella.com , od 07.06, wifi,  HP 81 €

Wariant. Można pokręcić sie po okolicy, atrakcyjnych celow nie brakuje- wschodni wierzchołek Breithornu, Pollux, Roccia Nera. Wydłuża to Przejście o kolejny dzień.

3 dzień – wejście na Lisjoch, Nos Lyskamma,  tutaj trudny, stromy zjazd, długi trawers do schronu pod Balmenhornem 4167m  www.summitpost.org/bivacco-felice-giordano-balmenhorn/150641 –  wejście na Piramide Vincent,nocleg  ew. piękny zjazd do schroniska Gnifetti 3647m   rifugimonterosa.it – Capanna Gnifetti, od 01.06, wifi, HP 95 €  lub do niżej położonego Mantova 3498m   rifugimonterosa.it – Rifugio Mantua, od 01.06 HP 90€ na nocleg.

4 dzień – pod znakiem podejścia. Długie podejście do najwyżej położonego w Europie schroniska Capana Margherita  rifugimonterosa.it – Capanna Margherita na wys.4554m, po drodze wejście na trzy  szczyty czterotysięczne. Nocleg w schronisku Margherita HP 140€… raczej niemozliwy, otwieraja dopiero 22.06, jest pokój zimowy. Raczej zjazd do Gnifetti lub budzetowo w schronie na Balmenhornie (lepiej ze względu na nastepny dzień).

5 dzień – zjazd (ok.1700m) lodowcem na stronę szwajcarską do schroniska Monte Rosa 2883m, gdzie kończy się śnieg. Dalej z buta z nartami przy plecaku przez lodowiec Grenz do Zermatt (albo krótsze podejście na Gornergratt i zjazd kolejka do Zermatt), przejazd do Tasch lub Randy ( (prysznic na campingu)), powrót do domu w godzinach nocnych. Lepiej (bezpieczniej ze wzgledu na zmęczenie) byłoby przenocować na campingu i wracać rano.

To klasyczny plan przejścia, minimalny.

Warto przedłużyć turę jednym z dwóch wariantów albo nawet ambitnym połączeniem obu :

1. nocleg w Monte Rosa Hutte monterosahuette.ch  HP 90 CHF lub w pokoju zimowym, gdy schronisko jest nieczynne 18 CHF( tu można ewentualnie zrezygnować z noclegu we włoskim Capana Margherita), przejście do szwajcarskiego schroniska Britannia www.britannia.ch   HP 77 CHF (nocleg), zjazd (zejście) do Saas Fee, dalej do Tasch/Randy, powrót do domu. O dwa dni i o dwa noclegi w szwajcarskich schroniskach dłużej.
2. nocleg w Monte Rosa Hutte, nastepnego dnia podejscie na fokach do kopuły szczytowej Dufourspitze, w przypadku pogody, chęci, sił dalej skalnym terenem wspinaczkowo (łatwo) na szczyt, zjazd do schroniska i albo kolejny nocleg w MRh albo zejście do Zermatt i dosłownie nocny powrót do domu, we Wrocławiu nad ranem. Mordercze, ale wykonalne. Albo nocleg na campingu w Tasch lub w Randzie-lepiej.

Ciekawym wariantem jest jeden albo dwa noclegi w schronie samoobsługowym pod Breithornem (właściwie pod Roccia Nera) – bivacco Rossi e Volanti, na wys. 3750m. Rezygnuje się wtedy z noclegu (pierwszego) w schronisku Ayas. I stąd można zrobić wypad na Roccia Nera, wschodni i centralny wierzchołek Breithornu czy nawet na Polluksa. Są koce, wiec nie trzeba brać  grubego śpiwora, prycze na 12 osób, stół i ławy. Trzeba wziąć maszynkę butanową, kartusz, 2 garnki i zapas jedzenia na 1 lub 2 dni. Ponieważ wjeżdża się wyciągiem na Klein M., dodatkowe obciążenie na początku tury jest do zaakceptowania.

Trzeciego dnia można nie zjeżdżać do schroniska Gniffetti, ale również zanocować w schronie, tym razem pod Balmenhornem na wys.4167m (6 miejsc noclegowych).

Przejscie po stronie włoskiej

Wariant równie często przechodzony, wymaga posiadania dwóch samochodów lub skorzystania z autobusowej komunikacji publiczne, co trochę trwa. Jeden samochód zostawia się w Staffal pod wyciagiem (koniec tury), drugim jedzie się do Champoluc, 80km, 2h jazdy, autobusem z 2 przesiadkami 4-5h. Tam zostawia się samochód i podchodzi z buta, z ciężkim plecakiem z nartami i butami ok. 9km, 1,4k wgórę, ok. 4h  do schroniska Mezzalama 3030m Schronienie Mezzalama | CAI Turyn (caitorino.it) czynne od 08.06 cena HP konkurencyjna wobec innych schronisk, 62€.

Następnego dnia podejście do sxchroniska Ayas lub schronu Rossi e Volante, odpoczynek, „na lekko” na Breithorn, powrót na nocleg. Do przedostatniego dnia tak samo. ostatni dzień to zjazd z miejsca noclegu ( Margherita ? Balmenhorn ? Gnifetti ?) na Punta Indren 3275m, skąd zjazd wyciagiem z 2 przesiadkami do Staffal na parking. Cena ok. 40€.     www.monterosaski.eu    Przejazd na camping w Gressoney Saint- Jean, prysznic, posiłeg, powrót po drugi samochód, nocleg lub powrót do domu.

Koszty

• dojazd, z Wrocławia to ok. 1200-1300 km zależnie od wariantu. Krócej kawałek przez Austrię (winietka) i wysoką przełęcz Furka lub dłużej płatnym 30 CHF tunelem (samochody na platformach kolejowych) albo najdłużej bez tych opłat ale czy taniej ? Plus winietka na autostrady w Szwajcarii 40 CHF. Około 1000-1200 zł/os. w dwie strony w zależności od samochodu.
• parking w Tasch lub na campingu w Randzie, brak bezpłatnych parkingów, ok. 10 CHF/dzień
• ew. nocleg na campingu w Randzie lub  Tasch ok.15 CHF
• dojazd Tasch-Zermatt ok.12 CHF/os
• wjazd na Klein Matterhorn 109 CHF,
• noclegi w schroniskach z HalbPension (nocleg, śniadanie, obiadokolacja) we włoskich średnio 90 € (Margherita niestety aż 140 €, ale raz w życiu warto tyle zapłacić (?) żeby zanocować w najwyżej położonym w Europie schronisku), w szwajcarskich ok. 90 CHF.
• nocleg lub dwa na campingu w CH 15-30€
• moje wynagrodzenie instruktorskie. Zakładając standardowe przejście Zermatt-Zermatt , dwa noclegi na campingu i 4 noclegi w schroniskach ok. 1800zł/os. przy 5 kursantach do 3000zł przy 3 kursantach. Zmiana opcji-wydłuzenie przejścia, obnizenie kosztów-noclegi w schronach  bedziemy rozliczaćproporcjonalnie.

Przed wyjazdem warto byłoby omówić trasę dojazdu oraz plan przejścia (krótszy klasyczny czy rozszerzony o Dufoura, po stronie wylacznie włoskiej, czy korzystamy ze schronów, żeby było taniej,  dodatkowy nocleg aklimatyzacyjny w Gandegg, itp ), żeby odpowiednio wcześniej zarezerwować noclegi.